نقش نشاط و خوش بینی سازمانی در ایجاد تعهد سازمانی

یکی از مسئولیتهای هر نهاد اجتماعی، نیل به اهدافی است که علت وجودی آن نهاد را شکل می دهد . تحقق اهداف سازمانی در گرو همکاری و هماهنگی تمامی عواملی است که تعامل نظام مند آنها با یکدیگر به وجود سازمان معنا می بخشد. تعهد سازمانی به عنوان یک متغیر وابسته بیانگر نیرویی است که فرد را ملزم می کند در سازمان بماند و با تعلق خاطر جهت تحقق اهداف سازمان کار کند ؛تعهد سازمانی مانند دیگر رفتار سازمانی Behavior organizational  به شیوه های متفاوت تعریف شده است . هر چند با مفهوم خشنودی شغلی همپوشی قابل توجهی دارد اما با آن متفاوت است (تت ومیر 1993).

تا کنون تعاریف متعددی برای تعهد سازمانی ارائه شده است ،ولی در همۀ تعاریف نسبت به دلبستگی فرد به سازمان محل کار خود، تأکید داشته است .سه نفر از محققانی که بیشتر از در زمینۀ تعهد سازمانی کار کرده اند،(مودی،استیرز وپورتر1979)هستند. ازدیدگاه این سه محقق،تعهد سازمانی دارای سه جزءترکیبی،یعنی؛(1)پذیرش هدفهای سازمان ،(2)تمایل برای سخت کار کردن برای سازمان و(3)میل به باقی ماندن در سازمان است .بر این اساس ،مفهوم سه جزئی تعهد سازمانی ارائه شده است که عبارتنداز:(1)عاطفی،(2)تداوم،(3)هنجاری.

سازمان ،ادامه دهد .دلبستگی هیجانی در رابطه یا همکاران ،مرئوسان ،رؤسا و سازمان شکل می گیرد .

تعهد تداوم:وقتی شخص به آن دلیل به کار خود در سازمان ادامه میدهد که به حقوق و مزایای دریافتی از آن سازمان نیازمند است،یا نمیتواند جای دیگری را برای کار کردن پیدا کند،میگوییم تعهد تداوم یا استمرار را تجربه میکند.

تعهد هنجاری:تعهد هنجاری از ارزشهای یک سازمان سر چشمه می گیرد؛یعنی فرد معتقد میشود که به سازمان محل کارش مدیون است واحساس می کند درست آن است که به کار خود در همان سازمان ،ادامه دهد.

شهید مطهری "1368"در بارۀتعهد چنین میگوید:تعهد به معنی پایبندی به اصول و فلسفه یا قراردادهایی است که انسان به آنها معتقد است و پایدار به آنها می باشد.فرد متعهد کسی است که به عهد و پیمان خود وفادار باشد و اهدافی را که به خاطر آنها و برای حفظ پیمان بسته است صیانت کند .

تعهد سازمانی با یک سری رفتارهای مولد همراه است .  فردی که تعهد سازمانی بالایی دارد در سازمان باقی می ماند ، اهداف آن را می پذیرد و برای رسیدن به آن اهداف از خود تلاش زیاد و حتی ایثار و فداکاری نشان می دهد . تعهد از نظر لغوی عبارت از به‌کار گرفتن کاری، به‌عهده گرفتن، نگاه داشتن، عهد و پیمان بستن و در اصطلاح عبارت است از:

1. عمل متعهد شدن به یک مسئولیت یا یک باور؛
2. عمل ارجاع یا اشاره به یک موضوع؛
3. تقبل یا عهده ­دار شدن انجام کاری در آینده(صادقی فر، 1386: 37)
4. 

5. همچنین عوامل موثر بر تعهد سازمانی رفتار های کاری مثل غیبت ، ترک خدمت ، رضایت شغلی ، عجین شدن با کار ، عملکرد و روابط سرپرست با زیر دستان است که در این زمینه ها تحقیقات فراوانی انجام شده است اما در این تحقیق به دو عامل نسبتا جدید به عنوان عوامل موثر بر تعهد سازمانی به نام های نشاط اجتماعی و خوش بینی پرداخته خواهد شد. نشاط یک احساس درونی است که پایدار و با دوام است وهمراه با بهجت است که موجب احساس خوشایند در فرد میشود.در صورتی که شادی یک هیجان بیرونی و گذراست مثل لبخند و خنده. نشاط در محیط کار حسی درونی است که مانند احساسات دیگر به راحتی قابل تعریف نیست. اگرچه یک تعریف عموماً پذیرفته شده از شادی وجود ندارد اما مردم در واقع آن را احساس می کنند و دقیقاً تشخیص می دهند که چه زمانی شاد هستند (گندمی و همکاران، 2012). نشاط در کار پس از یک پیروزی در انجام وظایف حاصل می شود که باعث می گردد فرد به کاری که انجام داده افتخار کند. وقتی کارکنان به اینکه کار مهمی دارند اعتقاد داشته باشند، وظایفشان را ارزشمند بدانند، مسئولیتشان را بپذیرند، یادگیری و بهبود در کار داشته باشند، احساس با انگیزگی و پر انرژی بودن دارند و کارشان را لذت بخش حس می کنند (Kjerulf، 2007).

6. 

همچنین عوامل موثر بر تعهد سازمانی رفتار های کاری مثل غیبت ، ترک خدمت ، رضایت شغلی ، عجین شدن با کار ، عملکرد و روابط سرپرست با زیر دستان است که در این زمینه ها تحقیقات فراوانی انجام شده است اما در این تحقیق به دو عامل نسبتا جدید به عنوان عوامل موثر بر تعهد سازمانی به نام های نشاط اجتماعی و خوش بینی پرداخته خواهد شد. نشاط یک احساس درونی است که پایدار و با دوام است وهمراه با بهجت است که موجب احساس خوشایند در فرد میشود.در صورتی که شادی یک هیجان بیرونی و گذراست مثل لبخند و خنده. نشاط در محیط کار حسی درونی است که مانند احساسات دیگر به راحتی قابل تعریف نیست. اگرچه یک تعریف عموماً پذیرفته شده از شادی وجود ندارد اما مردم در واقع آن را احساس می کنند و دقیقاً تشخیص می دهند که چه زمانی شاد هستند (گندمی و همکاران، 2012). نشاط در کار پس از یک پیروزی در انجام وظایف حاصل می شود که باعث می گردد فرد به کاری که انجام داده افتخار کند. وقتی کارکنان به اینکه کار مهمی دارند اعتقاد داشته باشند، وظایفشان را ارزشمند بدانند، مسئولیتشان را بپذیرند، یادگیری و بهبود در کار داشته باشند، احساس با انگیزگی و پر انرژی بودن دارند و کارشان را لذت بخش حس می کنند (Kjerulf، 2007).

کار می گیرد، درک می شود. در گذشته بسیاری بر این باور بودند که محیط کار، محیطی جدی و در تضاد با شادی است و این تصور نادرستی است که فرد فکر کند می تواند هم کار کند و هم شاد باشد. اما امروزه، بعد از سال ها تلاش، بسیاری از شرکت ها به منظور یافتن راهی در جهت بهبود سود و منافع کارکنان و افزایش کیفیت زندگی کاری آنان، به ایجاد شادی در محل کار توجه کرده اند و افزایش شادی درسازمان را به عنوان یکی از اولویت های اساسی شناسایی کرده اند.بر اساس نتایج پژوهش های انجام شده در زمینه خوشبختی و نشاط، از نظر 50 در صد مردم احساس شادکامی و نشاط مهم ترین مسئله ی زندگی به شمار می رود (صفری شالی، 1387). از سال 2000 به بعد در نگاه سازمان ملل برای تعیین سطح توسعه یافتگی کشور ها متغیرهای نشاط، امید به آ ینده، خشنودی و رضایتمندی افراد جامعه نیز به عنوان یک متغیر کلیدی وارد محاسبات شده است. به این صورت که اگر مردم یک جامعه احساس نشاط، خشنودی و رضایتمندی نکنند نمی توان آن جامعه را توسعه یافته قلمداد کرد (صفری شالی، 1387) که این نشان دهنده اهمیت شادی و نشاط می باشد. امروزه با توجه به اینکه افراد بیشترین وقت خود را در سازمان ها سپری می کنند، اگر محیط کاری با نشاطی داشته باشند می توانند از مزایای ناشی از آن بهره مند شوند (زارعی متین و همکاران، 1388).

سال ها پیش پژوهشگران کشورهای صنعتی در" اصول روابط انسانی التون مایو"دریافته بودند که تنظیم میزان روشنایی، دما، رطوبت و سر و صدای محیط بر افزایش کارآیی افراد اثر مستقیم دارد. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که یک راه ساده اما موثر در افزایش بهره وری در محیط کار استفاده از نیروی انسانی شاد و با نشاط است. در نظر گرفتن محیطی شاد با توجه به روابط انسانی شاد بسیار موثرتر از شرایط جبر و اجبار و ایجاد محیط خشک کاری است. افراد با خواسته ها و آرزوهایی به سازمان می پیوندند؛ هماهنگی و همسویی سازمان با این آمال در افراد ایجاد شادی می نماید، این شادی و خوشنودی خود باعث نوآوری، خلاقیت در کار، افزایش میزان تولید و خدمات و وفاداری افراد به سازمان شده و از این رهیافت سازمان هم، از سلامت و پویایی برخوردار می شود.

منبع: سونیا صدیقی